دوره فَحلی یا دوره پذیرش مدت زمانی است که در آن پستاندار ماده، آماده باروری است و به دنبال شریکی برای زادآوری می‌گردد. این دوره برای گونه یوزپلنگ معمولاً با سرد شدن هوا و فصل زمستان اتفاق می‌افتد. دوره فحلی در یوزها یک هفته طول می‌کشد. اگر در این هنگام ماده باردار نشد، ۱۰ روز دیگر دوباره وارد دوره فحلی می‌شود و در صورت جفت‌گیری موفق، توله‌هایش را ۳ ماه دیگر به دنیا می‌آورد.
سال گذشته نیز در بهمن ماه بود که "ایران" و "فیروز" یوزهای مرکز تکثیر در اسارت پارک ملی توران در دوره فحلی، پس از چند مرحله معرفی به یکدیگر و تلاش تیمی سازمان حفاظت محیط زیست و دامپزشکان معتمد سازمان، موفق به جفت‌گیری شدند که حاصل آن ۳ توله یوزپلنگ ایرانی بود. متأسفانه از ۳ توله یوز ایران و فیروز تنها پیروز؛ توله یوزپلنگ محبوب و نام‌آشنا میان هم‌وطنان موفق شد شرایط سخت را پشت سر گذاشته و زنده بماند.
با فرا رسیدن دوره فحلی یوزها بار دیگر موضوع جفت‌گیری ایران و فیروز مطرح شده و انتظار می‌رود که باز هم برای معرفی ایران و فیروز به یکدیگر و تلاش برای جفت‌گیری آنها اقدام شده و بار دیگر منتظر تولد توله یوزهای حاصل از تکثیر در اسارت باشیم. هرچند این بار توقع می‌رود که با توجه به تجربه سال گذشته سازمان محیط زیست عملکرد بهتری در نگهداری از توله یوزهای احتمالی دشته و اشتباهات گذشته تکرار نشود.
در رابطه با این موضوع، غلامرضا ابدالی؛ سرپرست دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست گفت: در زمستان امسال بار دیگر برای معرفی ایران و فیروز به یکدیگر تلاش می‌کنیم. کیت‌هایی داریم که دوره فحل بودن یوزپلنگ ماده(ایران) را تشخیص می‌دهد و هرگاه آمادگی یوز ماده برای جفت‌گیری را نشان دهد، برای معرفی به یکدیگر اقدام می‌کنیم.
وی با بیان اینکه در این مسیر از پیشنهادات و نظرات دامپزشکان حاذق و با تجربه در داخل و خارج از کشور بهره می‌بریم، تأکید کرد: در حال حاضر تجربه سال گذشته را نیز همراه داریم و در نقطه صفر نیستیم و تلاش می‌کنیم که عملکرد خود را ارتقا بخشیم.
سرپرست دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست در پاسخ به اینکه آیا جفت‌گیری سال گذشته مشکلی را برای بارداری مجدد ایران ایجاد کرده است، گفت: از دامپزشک‌ها مشورت گرفتیم و به ما اعلام شده که ایران از این نظر مشکلی برای جفت‌گیری ندارد. آمادگی برای جفت‌گیری به شرایط ایران و فیروز بستگی دارد و باید بررسی کنیم که اسپرم‌های فیروز تا چه سنی کیفیت باروری داشته و ایران نیز تا چه زمانی می‌تواند بارور شود.
ابدالی اظهار کرد: توانایی بارداری یوزپلنگ‌ها باید سال به سال بررسی شود چرا که در اسارت هم مراحل رشد و هم توانایی برای جفت‌گیری متفاوت از شرایط طبیعت است. تا جایی که ایران و فیروز توانایی بارداری داشته باشند، سعی می‌کنیم از آنها موالیدی را به دست بیاوریم.
در رابطه با سن باروری یوزپلنگ‌ها، سید محمد نصرتی؛ مدیر بخش پستانداران دفتر حیات‌وحش سازمان حفاظت محیط زیست گفت: این موضوع برای یوزهایی که در محیط بسته زندگی می‌کنند، متفاوت از یوزهای طبیعت است و باید هر سال بررسی شود. یوزهای در اسارت به این دلیل که در محیط بسته زندگی می‌کنند و تحرک آنها کمتر است، عضلات ضعیف‌تری نسبت به یوزهای طبیعت دارند و این موضوع در سن و توانایی جفت‌گیری آنها تأثیرگذار است.
۴۱۰ شهر درگیر سرما و یخبندان هستند
سازمان هواشناسی اعلام کرد با ادامه نفوذ سرما به عرض‌های جنوبی تر، امروز دمای هوا در حدود ۴۱۳ شهر و ایستگاه هواشناسی به زیر صفر درجه رسید و یخبندان بخش وسیعی از کشور را فرا گرفت.
کاهش دما در شرق کشور محسوس‌تر است به طوری که صبح امروز فریمان در خراسان رضوی با دمای ۲۸- درجه سلسیوس سردترین شهر کشور شد و دمای هوا در حداقل پنج ایستگاه هواشناسی خراسان‌های شمالی و رضوی سردتر از ۲۰- درجه سلسیوس شد.
به طور کلی پس از فریمان، ایستگاه‌های «سراب» در آذربایجان شرقی با دمای ۲۶.۵-، باخرز در خراسان رضوی ۲۵.۵-، قوچان در خراسان رضوی ۲۳.۸-، کوسه در خراسان شمالی ۲۳.۴-، گلمکان در خراسان رضوی ۲۱- و تایباد در خراسان رضوی با دمای ۲۰.۳- سردترین ایستگاه‌های کشور شدند.
صبح امروز کمینه دمای هوا در سرخش، نیشابور و مشهد مقدس نیز به حدود ۱۸- درجه سلسیوس رسید.
خدمات ویژه به بیماران پروانه ای
معاون بیمه و خدمات سلامت سازمان بیمه سلامت ایران گفت: سازمان بیمه سلامت ایران به بیماران پروانه‌ای خدماتی شامل فیزیوتراپی، کاردرمانی، بینایی سنجی و شنوایی سنجی ارایه می‌دهد.
بیماری "ای بی" یا" اپیدرمولایزیس بولوزا "یک اختلال ژنتیکی پوست است. در افراد سالم، لایه خارجی پوست توسط قلاب های پروتئینی از جنس کراتین یا کلاژن به هم متصل شده اند و این قلاب ها مانع حرکت جداگانه ی این دو لایه می شوند. اما در افراد مبتلا به بیماری «ای بی» به دلیل نقص در تولید پروتئین، این قلاب ها به درستی ساخته نمی شوند. به همین دلیل کوچکترین عملی که باعث اصطکاک بین دو لایه پوست شود، مانند مالیدن یا فشار موجب تاول و حتی زخم های خطرناک می شود.
در دنیا به کودکان مبتلا به بیماری «ای بی»، کودکان پروانه ای می گویند، چون پوست این بیماران همانند بال های لطیف و نازک پروانه به شدت شکننده است و با اندکی تماس دچار تاول های آبکی یا خونی شده و با پیشروی زخم، به تدریج بافت پوست از بین می رود. زخم های این کودکان بسیار دردناک است و در صورت محرومیت از مراقبت های ویژه زخم های آن ها تا اندام های داخلی نیز پیش می رود به حدی که به تدریج برخی اندام ها در اثر عمیق تر شدن زخم ها از بین رفته و آسیب های جبران ناپذیر و حتی در صورت رسیدگی نشدن به زخم ها مرگی دردناک را برای کودکان پروانه های رقم می زند.
اغلب افراد مبتلا به" ای‌بی" آن را از طریق ژن‌های معیوبی که از یکی از والدین یا هر دوی آنها به ارث برده اند دریافت می‌کنند. در موارد بسیار نادر هم می تواند در اثر یک جهش ژنتیکی جدید و بدون سابقه خانوادگی بروز کند. بیماری «ای بی» انواع مختلفی (از جمله خفیف تا کشنده) دارد که باعث شدت و ضعف عوارض بیماری می شود. در انواع شدید بیماری، علاوه بر سطح پوست، مخاط یا پوشش داخلی اندام ها نیز درگیر می شوند و باعث زخم و تاول در چشم، دهان، حلق، مری، مقعد، کلیه، مثانه، قلب و سایر اندام های بدن می شود و مشکلات زیادی را برای بیماران به وجود می آورد.تاکنون هیچ گونه درمان قطعی برای این بیماری پیدا نشده است. در حال حاضر درمان ها بیشتر در حد تسکینی و جلوگیری از پیشروی زخم ها بوده و هدفشان تخفیف درد و علائم بیماری به ویژه از طریق آموزش و توانمندسازی خانواده هاست.
مهدی رضایی در پاسخ به این سوال که سازمان بیمه سلامت ایران، درحوزه توان بخشی چه خدماتی را به بیماران خاص ارایه می دهد، افزود: یکی از بیماری های خاص مبتلایان به بال پروانه ای هستند که سازمان بیمه سلامت برای آنها بسته خدمات توان بخشی در نظرگرفته است، این خدمات شامل فیزیوتراپی، کاردرمانی، بینایی سنجی و شنوایی سنجی است، همچنین برای بیماران SMA فیزیوتراپی، کاردرمانی و گفتار درمانی درنظرگرفته شده است.
وی درخصوص ارایه خدمات به بیماران مبتلا به سرطان تاکید کرد: در بسته خدمات توان بخشی مورد نیاز بیماران سرطانی نیز فیزیوتراپی، ماساژدرمانی، کاردرمانی و گفتاردرمانی وجود دارد، البته برای این گروه از بیماران علاوه بر خدمات توان بخشی خدمات تشخیصی نیز درنظرگرفته شده است.
رضایی با اشاره به اینکه بیماران سکته مغزی در دوره های مختلف نیازمند خدمات توان بخشی هستند، اظهارداشت: برای این گروه از بیماران نیز بسته درمانی ۶ ماه اول و دوم درنظرگرفته شده و از سوی دیگر بیمه سلامت برای بیماران استفاده کننده از انواع پیوندها نیز خدماتی دارد.
وی با بیان اینکه سازمان بیمه سلامت ایران نگاه ویژه ای به گروه های مختلف بیماران خاص و صعب العلاج دارد، گفت: بسته خدمتی ارائه شده به بیماران خاص و صعب العلاج شامل خدماتی نظیر داروها و تجهیزات پزشکی، کالاها و خدمات سلامت محور مرتبط با بیماری‌های خاص و صعب العلاج مشتمل بر خدمات ارتقای سلامت، خدمات پیشگیرانه، تشخیصی درمانی، بازتوانی و توانبخشی و مراقبت های دورهای و تسکینی، خدمات پرستاری و درمان در منزل که به تفکیک بیماری تعیین و قابل اجرا است.
معاون بیمه و خدمات سلامت سازمان بیمه سلامت ایران تاکید کرد: مزایای صندوق بیماری های خاص و صعب العلاج مازاد بر تعهدات بیمه های پایه و تکمیلی است.
