زهرا شفاعی : این روزها خبرهایی از تبدیل سازمان میراث فرهنگی به وزارتخانه در بین میراث‌دوستان و مردم عامه شنیده می‌شود. که طبق این اخبار گویا قرار است یک وزارتخانه دیگر به وزارتخانه‌های کشور اضافه شود، گرچه که این طرح اولین باری نیست که مطرح شده و سال‌های پیش هم زمزمه‌هایی از این مسله به گوش می‌رسید با این وجود کسی آمار دقیقی از سرنوشت این موضوع ندارد، اما حالا در برنامه توسعه ششم به اوج خود رسیده است. با مطرح شدن این طرح هم مانند اکثر موضوعات دیگری که در جامعه وجود دارد عده‌ای مخالفت و برخی دیگر موافقت خود را اعلام کرده‌اند. مخالفت‌های موجود بر این مسله از سوی شورای نگهبان بوده است که در پی تغییر در اساسنامه هستند، چرا که آنان معتقدند در 2 بند از اساسنامه ایراداتی که خلاف موازین شرع و بار مالی ناشی از تغییر عنوان دارد. در حال‌حاضر مسولان در پی رفع این مشکلات هستند و باید دانست تا زمانی که این مشکلات حل نشود و شورای نگهبان آن را تایید نکند نمی‌توان سازمان میراث فرهنگی را به وزارتخانه تبدل کرد. اما سوالی که شاید برای بسیاری از میراث‌دوستان یا حتی افراد عادی پیش آید این است آیا تبدیل میراث فرهنگی به وزارتخانه باعث بروز مشکل درسازمان میراث فرهنگی می‌شود یا خیر؟

نکات مثب و منفی تبدیل میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری به وزارتخانه

مهدی حجت، قائم مقام میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری در پاسخ به سوال «دیباچه» مبنی بر این که آیا ادغام معاونت میراث فرهنگی تاثیرات مثبت و منفی بر این سازمان می‌گذارد؟ می‌گوید: تبدیل سازمان میراث فرهنگی، بر مبنای آن چیزی که در مجلس شورای اسلامی مطرح است فقط از نظر شکل و ظاهر به این سازمان مربوط می‌شود و تغییر می‌کند، همچین می‌توان گفت تنها از نظر شکل ظاهری سازمان وابسته به ریاست جمهوری به وزارتخانه تبدیل می‌شود. او می‌گوید: در تبدیل میراث فرهنگی به وزارتخانه تنها تفاوتی که وجود دارد رئیس آن است به گونه‌ای که می‌توان اظهار کرد رئیس سازمان میراث فرهنگی توسط مجلس شورای اسلامی به رای گذاشته می‌شود و رئیس جمهور یک نفر را انتخاب می‌کند. حجت می‌گوید: از این طریق کنترل مجلس بر رئیس سازمان میراث فرهنگی بیشتر می‌شود، همچنین اگر نمایندگان مجلس بخواهند نقاط قوت و ضعف سازمان میراث فرهنگی را با دقت بررسی کنند بسیار مثمر ثمر و مفید واقع می‌شود. وی در ادامه می‌گوید: اما اگر مقصود این باشد که رئیس جمهور به تنهایی دستش باز باشد و بخواهد شخصی را منصوب کند این موضوع می‌تواند عملکرد رئیس جمهور را محدود کند، به گونه‌ایی که می‌توان گفت وجود چنین طرز فکری نکات قوت و ضعف این مسله به شمار می‌آید.

اساسنامه میراث فرهنگی را نباید تغییر داد

در این میان عده‌ای هم‌چون شورای نگهبان مدعی وجود نقص و کاستی در اساسنامه سازمان میراث فرهنگی هستند، که این افراد خواهان تغییر در اساسنامه هستند گرچه که وجود چنین ادعایی بی انصافی به حساب می‌آید زیرا زمانی که اساسنامه نوشته شد مجلس شورای اسلامی آن را تصویب کرد، و تصویب مجلس نشان‌دهنده بی نقص بودن اساسنامه است. حجت در ادامه می‌گوید: اگر بخواهند اساسنامه سازمان را تغییر دهند این مسله باعث ایجاد خطر می‌شود، خطرهایی مثل ادغام سه اساسنامه گردشگری، میراث و صنایع دستی. وی می‌گوید: همچنین اقدام برای شروع نوشتن اساسنامه جدید برای وزارتخانه در شرایط نامناسب فعلی کشور که با وضعیت نابه‌سامان اقتصادی دست‌وپنجه نرم می‌کنند کار ناشایستی به حساب می‌آید به همین منظور باید دانست تغییر اساسنامه در شرایط کنونی با دیدگاه بهره‌برداری اقتصادی از میراث فرهنگی نوشته خواهد شد.

حجت اضافه می کند: تغییر اساسنامه به سازمان میراث فرهنگی لطمه می‌زند، چرا که سازمان میراث نماد فرهنگی کشور به حساب می‌آید و نباید جنبه‌های اقتصادی را خیلی وارد این بحث کرد. در حال حاضر رئیس سازمان میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری تمرکز بیشتری را بر گردشگری کشور دارد، در حالی که میراث فرهنگی کشور با قدمت بالایی که دارد کمتر مورد توجه قرا می‌گیرد.عدم توجه به میراث فرهنگی از جمله مشکلاتی است که تاثیر منفی در اساسنامه جدید ایجاد می‌کند و ممکن است همین مقدار توجهی که در حال‌حاضر به میراث فرهنگی وجود دارد با تغییر اساسنامه از بین برود، و این موضوع باعث بروز مشکلات جدی‌تر می‌شود.

اوتصریح کرد: اساسنامه سازمان میراث فرهنگی توسط مجلس شورای اسلامی تصویب شده و شورای نگهبان هم آن را تایید کرده است، اما عده‌ایی که می‌گویند اساسنامه خلاف شرع است بر این باورند که اگر کسی دارای یک خانه تاریخی است و قصد تخریب آن را دارد نباید کسی مانع انجام فعالیت او شود، به همین دلیل است که اظهار می‌کنند اساسنامه خلاف موازین شرع است.

سازمان میراث فرهنگی را نباید به حال خود رها کرد

به هر حال اگر قرار باشد سازمان میراث فرهنگی به وزارت‌خانه تبدیل شود مستلزم توجه بیشتر مسئولان است، چرا که طبق گفته قائم مقام میراث فرهنگی زمانی که در کشور ما درباره دستگاه، سازمان یا نهادی تصمیمی گرفته می‌شود بعد از مدتی آن را رها می‌کنیم و دیگر پیگیر آن نمی‌شویم، در حال‌حاضر هم با تبدیل میراث به وزارتخانه این تصور می‌شود که دیگر نیازی به بررسی و پیگیری ندارد اما کاری که انجام شده مربوط به میراث فرهنگی نیست بلکه کار سازمانی محسوب می‌شود، همچنین اگر تغییری در نام آن صورت گیرد نمی‌توان ماهیت و عملکرد این سازمان را تغییر داد.

ادغام معاونت میراث ممکن است باعث تضعیف کار شود؟

اما موضوعی دیگری که در دولت یازدهم به آن پرداخته شده و صحبت‌هایی هم از آن در تبدیل میراث فرهنگی به وزارتخانه به گوش رسید بحث کوچک‌سازی دولت است. که هدف از کوچک سازی سازمان چابک کردن آن است حال باید دید این روش به نفع سازمان میراث فرهنگی عمل می‌کند یا خیر؟ حجت در اینباره می‌گوید: تجمیع معاونت سازمان باعث می‌شود تا جهت‌گیری‌های میراث فرهنگی به کلی تغییر کند برای مثال ممکن است درون یک دستگاهی معاونت پژوهشی آن را در معاونت برنام‌ریزی ادغام کنید این موضوع سبب می‌شود تا بخش پژوهش ضعیف کار کند، به گونه‌ای که می‌توان گفت ادغام معاونت تاثیرات جدی بر سازمان می‌‌گذارد.

قائم مقام میراث فرهنگی خاطرنشان کرد: تبدیل میراث فرهنگی به وزارتخانه به صورت ظاهری صورت میگیرد در صورتی که سازمان میراث‌فرهنگی نیازمند تغیبرات درونی هم است.