فاطمه شعبانی :« رضا
بنفشه خواه» از جمله هنرمندان کاربلدی است که همیشه مورد علاقه مردم بوده و
خیلی ها با نقشها و کاراکترهایی که بازی کرده خاطره دارند. هرچند مدتی است در
قاب تصویر حضور ندارد اما همچنان خاطرات بازی های درخشانش در یاد و خاطره مردم
ما مانده است. رضا بنفشه خواه که پدر بیژن و برادر مرحوم محمود بنفشه خواه است
معتقد است:« ما اگر به جایی رسیدیم دلیلش این است که مردم به ما بها دادند! باید
مردم را تحویل بگیریم و ارادتمان را به آنها ثابت کنیم.»
در کارنامه شما در دهه 60-70 فیلمهای طنز خودنمایی می کرد،
فیلمهای طنز خوبی که در آن مقطع زمانی مورد استقبال خوبی هم قرار گرفت آیا شما
خودتان را یک هنرپیشه طنز می دانید؟
فیلمهایی
که من بازی کردم اصلا کمدی نبودند بلکه طنز موقعیت بودند مثل فیلم اجاره نشین ها
که کل فیلم طنز موقیعت بود اما نقش من اصلا طنز نبود بلکه خیلی هم جدی بود!
شما پتانسیل بازی در فیلمهای طنز را داشتید اما از
این پتانسیل به خوبی استفاده نشد؟
من معتقدم یک بازیگر باید ژانرهای مختلف را تجربه
کند که بفهمد از پسش برمی آید یا نه؟ موقیعت بازی در فیلم طنز پیش نیامد، چون من با
به اسم طنز و کمدی، دلقک بازی و شکلک در آوردن مخالفم طنز باید طنز موقعیت باشد؛ چند
سال قبل من یک سریال 3 اپیزودی بازی کردم به اسم ماجراهای آقای خیرخواه که من سوار
موتور وسپا بودم و در هر قسمتش یک اتفاقی می افتاد ؛کاراکتر آقای خیرخواه اصلا طنز
نبود بلکه اتفاقهایی که برای این آدم می افتاد موقعیت طنز را به وجود می آورد و طنز موقعیت بود، من طنز موقعیت را دوست دارم.
طنز را در تلویزیون وسینما چگونه می بینید؟
والله چی بگویم؟ خیلی از این فیلم و سریالهای طنز
با با ذائقه من جور نیست.
شما 4 بار نقش شاه را بازی کردید چرا به شما این
نقش را پیشنهاد می شد؟ درآوردن این نقش دشوار نبود؟
به خاطر شباهت ظاهری که داشتم غالبا این نقش به من
پیشنهاد می شد. سخت نبود من تئاتر خواندم شخصیت پردازی را بلدم(از خودم تعریف کنم)
وقتی به من پیشنهاد شود که نقش یک سرهنگ ارتش یا نیروی انتظامی یا آقا محسن خیاط را
بازی کنم قطعا باید این 2 نقش از زمین تا آسمان تفاوت داشته باشد.
خاطره خاصی از بازی کردن در نقش شاه دارید؟
زمانی که در یکی از سریالها نقش شاه را بازی می
کردم ومشغول گرفتن سکانسی بودیم که خبرنگارها با شاه مصاحبه می کردند من هم به
عنوان شاه پشت میزم نشسته بودم- دهه 60 بود و خیلی از مردم مخالف بازی این کاراکتر
بودند- یکدفعه یکی از پروژکتورها با صدای وحشتناکی ترکید فکر کردم که من را ترور کردند و خیلی ترسیدم!!
شما تئاتر خواندید و از تئاتر به سمت سینما و
تلویزیون کشیده شدید، دیگر به تئاتر برنگشتید؟
بله، چون تئاتر درآمد خوبی نداشت و به من پیشنهاد بازی
در فیلم شد و بازی کردم ؛مثل خیلی از بازیگران تائتر که به سمت سینما و تلویزیون
آمدند. اما به تئاتر برگشتم، در 2 سال گذشته یک تئاتر را در موزه استاد انتظامی 40
شب اجرا کردیم و آنجا 2 نمایش خوانی گذاشتیم و یک هفته بازی کردیم الان هم چندپیشنهاد دارم که اگر نقش را بپسندم و ببینم جای کار دارد بازی می کنم.
اینکه در تلویزیون غایبید ،علت شخصی دارد؟
گاهی فیلمنامه ها را نپسندیدم
و خیلی ها را به همین دلیل رد کردم با بعضی هم از لحاظ مالی به توافق نرسیدیم. الان هم یک فیلمنامه داده اند که بخوانم. کار دیگری
ندارم فقط اوقاتم را با خواندن کتاب پرمی
کنم!
شما جزء هنرمندان مردمی هستید اما بعضی از هنرمندان-
شاید به دلیل خصوصیات اخلاقی شان- به خوبی با مردم ارتباط نمی گیرند یا خودشان را
قایم می کنند..
بستگی به شخصیت خودشان دارد من معتقدم ما اگر به
جایی رسیدیم- که نرسیدیم!- به این دلیل است که مردم به ما بها دادند ما باید مردم
را تحویل بگیریم و ارادتمان را به آنها ثابت کنیم. من بعضی از روحیات و اخلاقهای
همکارانمان را نمی پسندم و از بعضی رفتارها راضی نیستم. آنها فکر می کنند به جایی
رسیدند که نرسیدند!! آدم نباید فکر کند که به جایی رسیده است.
بین فرزندانتان بیژن راه شما را ادامه داد و خصوصا
در طنز بسیار موفق است
از نظر بازیگری بله ، ایشان فرزند دوم من هستند و
لیسانس نمایش دارند. فرزند سومم لیسانس نقاشی گرفته اما طراح گریم است و پسربزرگم
عمران خوانده و خارج از کشورزندگی می کند. من بچه ها را آزاد گذاشتم هرشغلی را که
دوست داشتند انتخاب کنند به نظرم یک راننده تاکسی علاقه مند موفق تر از یک پزشک بی
علاقه است. آدم باید کارش را دوست داشته باشد. بیژن هم دنباله رو من شد چون علاقه
مند بود.
بین فیلم و سریالهایی که بازی کردید کدام را بیشتر
دوست داشتید؟
برایم نقش کوتاه و بلند فرق ندارد هرنقشی که بازی
کردم دوست داشتم؛ نقش کوتاهم در اجاره نشین ها را دوست داشتم، نقش اصلی در
سریالهای شاه و سریال چای قند پهلو و ماجراهای آقای خیرخواه که نقش اصلی را من
بازی می کردم دوست داشتم.
تفاوت برخورد مردم آن زمان که نقش اصلی بازی می
کردید با الان که به نوعی از قاب تصویر دور هستید چگونه است؟
مردم خیلی خوب هستند با من برخورد خیلی خوبی دارند
و از همه شان راضی هستم و دستشان را می
بوسم به خاطر مردم است که سرپا هستم.
به عنوان یک هنرپیشه، کار شما بازنشستگی دارد؟ اصلا
هنرمند بازنشست می شود؟
از لحاظ کاری بازنشست نمی شود اما از لحاظ حقوقی
چرا بازنشست می شوند. خیلی از بازیگران کارمند یک وزارت خانه یا دستگاهی بودند که
بازنشسته شدند- من خودم لیسانس تائتر دارم اما بازنشسته وزارت کار هستم اما آنهایی
که بازنشسته های تشکیلاتی نیستند از طریق انجمن خانه تئاتر و انجمن بازیگران سینما
بازنشسته تامین اجتماعی شدند.
خیلی از
همکاران شما که سنشان به سن بازنشستگی رسیده است مشکل امرار معاش دارند
همه در این
مملکت مشکل امرار معاش دارند! خیلی ها از بازنشسته ها اداره ها ماشین می خرند
و مسافرکشی می کنند بعضی پولدارترند
بیزینس راه می اندازند و مثلا رستوران می زنند هر کس بعد از بازنشستگی مجبور است
یک شغل دیگر برای خودش دست و پا کند.
به جز مشکل امرار معاش خیلی از دوستان شما گله
مندند که وقتی سن ما بالا رفت کارگردانها به سراغ ما نمی آیند و به ما بی مهری می
شود؟
واقعیت دارد. اما موسسه هنرمندان پیشکسوت گاهی
حمایتهایی می کند. هنرمندان پیشکسوت صرفا بازیگر نیستند خوشنویس، نقاش، شاعر،
نویسنده، گرافیست وهنرهای گوناگون هستند. حدود 800 نفر عضو دارد. جا دارد یاد کنم
از سید عباس عظیمی مدیرعامل موسسه هنرمندان پیشکسوت که شخصیت بسیار مثبتی هستند و
همکارنشان هم خیلی خالصانه به هنرمندان پیشکشوت خدمت و لطف می کنند. هرماه برای
متولدین آن ماه تولد می گیرند ماهانه یک
مبلغ خیلی جزئی به حساب می ریزند سالی دو بار 4-5 روز به طور رایگان به سفر می
برند و این از لحاط روحی به هنرمندان پیشکسوت کمک می کند؛ گاهی هم پکیج غیر نقدی
برای رمضان یا عید نوروز می دهند.در این دورهمی ها همینکه همکارها را دور هم می
بینیم که سالم و سلامت هستند شاد می شویم این
مراسم ها موجب روحیه دادن به ما می شود.
با کدام یک از پیشکسوتها ارتباط دارید؟
با خیلی ها ارتباط دارم اما کی را اسم ببرم؟ خدا را
شکر حالشان خوب است، همینکه زنده ا یم شکر!!
