مهدیه بهارمست:خونین شهر و آبادان را که قدیم به آن اوپاتان
یعنی پاسدار و نگهبان آب میگفتند حال روز این شهرها، رنگ رو رفته و غبارآلود است،
رفته رفته مردم بدلیل عدم وجود آب آشامیدنی مناسب و هجوم ریزگردها به استانهای
مجاور مهاجرت کردند، از جاده اهواز که وارد شهر آبادان میشوید، به سمت راست شهر
که میرویم مردم از نظر مالی ضعیف تر هستند، سمت چپ قسمت مرفه نشین شهر است، اوضاع
مالی بهتری دارند، این تفاوت را وقتی متوجه میشوید که افرادی که توان خرید آب را
ندارند در هوای 57 درجه در صفهای طولانی 2 ساعت منتظر هستند و اگر شانس بیاورند
آب گیرشان می آید اگر نه مجبور هستند برای یک لیتر آب در یک صف دیگر بایستند، در
قسمت دیگری از شهر آبادان وضع مالی مردم بهتر است و از سوپر مارکت ها آب معدنی
خریداری میکنند، خرمشهر هم به همین صورت است قسمت بی بضاعت که توان خرید آب
ندارند از فروشگاها داخل خیابان دیده میشوند. متاسفانه تاکنون آمار رسمی از میزان
مسمومیت مردم در اثر نوشیدن آب آلوده منتشر نشده اما میتوان حدس زد که دست کم اکثر
مردم شهرهای خوزستان در معرض خطر بیماری های حاصل از نوشیدن آب ناسالم قرار دارند.
مشکل از کجا شروع شد؟
کارشناسان در سال 2000 میلادی بخاطر کاهش آب در
خاورمیانه جنگ آب را پیش بینی و عمدترین علت آن کم شدن بارشهای فصلی، برداشت های
بیرویه، عدم مدیریت منابع آب،کشاورزی سنتی و عدم وجود سیستم های مناسب حفظ، تصفیه
و باز تولید آب مصرفی جمعیت روبه فزونی شهرها میدانستند پژوهشگران همچنین تغییرات اقلیمی و گرمایش زمین را از جملهی عواملی
دانستند که میان مدت باعث بروز چالش های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی خواهد شد.
در طول سالهای اخیر کارشناسان سعی کردند نظر
مسئولین را به سمت تغییر مصرف کشاورزان و صنعتگران عوض کنند و اقداماتی هم صورت
گرفت ولی در کل بارندگیهای کم، خشکسالیها و گرما شدید که باعث تبخیر شدید سفره
هایی زیرزمینی میشود، که آب را شورتر و غلیظتر میکند، مسئولین باید به این امر
توجه کنند که مناطق گرمسیری مثل ما خاک املاح آب را شور میکند و هرچه تبخیر بیشتر
انجام شود شوری بیشتری هم صورت میگیرد. در منطقه جنوب یکی از علل شوری آب آبادان
تالابهای نمک توسعه نیشکر است، الان شوری رودخانهای که در گرما باید بین 3 تا 5
هزارتا باشد در حال حاضر نزدیک به 19 هزارتا است، حدودا شوری خلیج فارس بین 32 تا
35 پی پی تی است؛ که دراین مدت هم بیشتر شده است، در حال حاضر مسئولین دارند مشکل
را برطرف میکنند و امیدوار هستیم تا 15 تیرماه مشکل بی آبی حل شود.
دیباچه از کارشناس محیط زیست حاضر در خوزستان
میپرسد، چقدر امید هست که تا 15 تیر مشکل بی آبی حل شود؟
وی گفت: تا 15 تیر باید حل شود موضوع کوچکی
نیست، که کوتاهی شود، وقتی که آب کشاورزی، توسعه نیشکر را ببندند و سدها را باز کنند دبی آب ناخواسته
بالا میاد، مطلع شدیم آب دو سد را باز کردند، که دبی آب مناسب شود.
ناکار آمد بودن تصفیه خانهها علل دیگر شوری آب
در خوزستان
ما احتیاج به تصفیه آب شیرین کننده داریم که در
حال حاضر تصفیه خانه ها کم هستند یا قدیمیاند یا به بهرهبرداری نمیرسند، به
همین علت هم هست که آب به سرعت دارد تبخیر میشود و سرعت تصفیه آب شیرین اندازه
سرعت گرما نیست. تغییر اقلیمی که در کشور ایجاد شده به روز نشدن دستگاه تصفیه آب
است.
امروزه در کشاورزی و صنعت ما مشکل داریم، خیلی
از مصرف آب ما در کشاورزی هدر میرود 20 سال پیش ما باید نصفیه خونه های ایجاد
میکردند، تا همه کارحانه ها که مصرف بالایی دارند از آب خاکستری استفاده کنند.
عقب افتادگی ما باعث میشود مردم درد و رنج
بکشند
اردو کارشناس محیط زیست از مشکلات بهداشتی بشکهها
میگوید: برای فروش آب از بشکههای پلاستیکی بزرگ که برای نفت و بنزین استفاده میشود
از آنها برای انتقال آب استفاده میشود که شایان ذکر است، پتروشیمی که آتیش گرفته
بود من آن زمان در آنجا حضور داشتم، میگفتند که کسانی که در صف هستند خوب طبیعتا
هوا گرم است، بشکههای پلاستیکی آنان از گرما آلودگی را وقتی آب وارد بشکه پلاستیکی گرم شود، در این هوای
که بهاطر پتروشمی، خاک و ریز گردها آلوده است، به زودی شاهد سونامی سرطان و بیماری
های واگیردار دیگر هستیم.
الان وضعیت در کدام استان حادتر است؟
کارشناس محیط زیست ادامه داد: بدلیل توسعه
نیشکر، کشاورزی و پرورش ماهی از بالادست رودخانه کارون تا پایین ما مشکل آب را
داریم، الان یک عاملی که آب خرمشهر و آبادان شور شده کاهش دبی آب است، همچنین آب
خلیج فارس بخاطر کاهش دبی وارد رودخانه کارون شده و از طرفی هم نیشکر آبی را که
تصفیه نکرده و ریخته داخل رودخانه در صورتی که ما کلی راهکار داریم که توسعه نیشکر
میتواند آب مصرفی را تصفیه کند و بعد آن را بریزد داخل رودخانه حری که خشک شده، با
این عمل هم دما کاهش پیدا میکند وباعث میشود یک نبع آب در آینده داشته باشد، البته
حر به رودخانه اروند نمیریزد ولی خوب باعث میشود دما مقدار تقلیل پیدا کند و یک
آب شیرین ایجاد شود نه اینکه همان آب شور را مستقیم به کارون بریزد، چون کارون
نزدیکتر و هزینه کمتری دارد.
اردو یادآور شد: یکی از بحران های خوزستان
انتقال با آب آن است، درست است که باید به شهرهای مجاور کمک کرد ولی بر اساس توسعه
پایدار نه بدون برنامه ریزی که الان ما شاهد بی آبی و بحران در چند استان مجاور
رودخانه کارون هستیم، عمق کارون به شدت کم شده است.
آغاز کشت فراسرزمینی
سهم کشاورزی در تولید ناخالص ملی بالای 20 درصد است، برای کمک به وضع
موجود باید دربارهکشت فراسرزمینی
بیشتر مطالعه، بحث و گفت و گو کرد، ما در منطقهای قرار داریم که این امکان برای
ما به وجود آمده به جای اینکه برویم از تاجیکستان آب بیاوریم در تاجیکستان کشت
کنیم و محصولات نهایی را برای مصرف خودمان بیاوریم زمین کرایه کنیم به صورت
بلندمدت 99 ساله، کشت فراسرزمینی کشتی است که خیلی از کشورها مثل عربستان و چین
انجام میدهند ما هم میتوانیم انجام دهیم و شروع شده است.
بانک آب آخرین راهکار این روزها
احمدعلی کیخا، متخصص و فعال حوزه آب کشور پارسال خاطرهای از مجلس
هشتم در خبرآنلاین نقل کرد: آن زمان از معاون وزیر کشاورزی وقت پرسیدم که مبانی
نظری توسعه کشاورزی شما چه چیزی است؟ به من گفت ما چیزی نداریم. بعد باعث شد جلسههایی
بگذارند، چندین جلسه هم من رفتم، دیدید که مدتی باب بود الگوی ایرانی - اسلامی
پیشرفت، ساعتها نشستم در قسمتهای مختلف بحث شد. آخر رسیدیم به جایی که آقا ما
هنوز نمیفهمیم که در روستا اصالت را میدهیم به خانوار کشاورز یا به واحد زراعی.
هنوز هم معلوم نیست. حالا شما در سیاستهای بخش کشاورزی بپرسید، بالاخره شما این
واحدی را که میخواهید با آن کار کنید واحد کشاورز است یا واحد زراعی ؟ شما کافی
است در وزارت جهاد کشاورزی بگویید که اگر از این به بعد کسی قرار است به من گزارشی
بدهد، باید براساس عملکرد در واحد آب گزارش بدهد، بعد ببینید نتیجه آن چه میشود.
یا در مورد وضعیت کشاورزان و اهالی صنعت در کرمان. وقتی در محیط زیست بودم جلسهای
به همراه خانم ابتکار در کرمان داشتیم. با آن وضع سخت و گران میخواهند آب را از
خلیجفارس شیرین کنند و به کرمان بیاورند. آنجا پیشنهادی دادم. به اتاق بازرگانی
کرمان هم پیشنهاد کردم که چرا شما یک بانک آب راه نمیاندازید؟ هدفم از آوردن این
مثالها این بود که میشود مدیریت بهینه در مصرف منابع آب به کار بست.
مهدی توحید پور مدیر عامل «انجمن تمدن سبز
هنرمندان حامی محیط زیست» در گفت و گویی اختصاصی با دیباچه گفت: ما در حوزه مصرف
آب تلاش میکنیم تا فرهنگ سازی بشه و با هشتگ من_نگهبان_آب_هستم تمام مردم و
هنرمندان با ما همراه باشند، درباره خرمشهر، خوزستان و آبادان مشکلات زیست محیطی
است، که تشکل های مردمی برای رفع آن با ما همکاری میکنند، تا جایی که توانستیم به
دولتمردان فشار بیشتری را وارد کنیم تا هرچه سریعتر اگر قراره بودجه ای تخصیص بدند
اقدام کنند تا مشکل مردم آن منطقه حل شود. البته که خبرهای خوشایندی از اونجا به
گوش ما نمیرسد.
وی یادآور شد: بنظر من به جایی حرکتهای قهری
باید کارهای سازنده ای کرد تا بتوانیم مشکل آب را در مناطق جنوبی کشور که آب شیرین
ندارد حل کنیم. با کمک همه هنرمندان که چه جزء انجمن هستند چه در کنار مردم هستند،
با تولید آثار آنها در این حوزه به مردم کم کنند، ما نمیتوانیم برویم تصفیه آب رد
آن منطقه ایجاد کنیم ولی میتوانیم حساسیت های ایجاد کنیم در حوزه مصرف آب مردم دقت
بیشتری داشته باشند.