به گزارش خبرنگار دیباچه، سواد «آکادمیک» یکی از ملزومات خلق اثری جدید است؛ حال این هنر می تواند سینما، نقاشی، موسیقی، یا هر اتفاق دیگری باشد که منجر خلق آثار هنری می شود.

به طور مثال یک نقاش چگونه می تواند به سبک «کوبیسم» روی بیاورد و آثاری نو خلق کند، در حالیکه پیش از آن، سبک «کلاسیک» را تجربه نکرده و قواعد و اصول اولیه را یاد نگرفته است؟ یا یک شاعر چگونه می تواند در سبک نیمایی شعر بگوید در حالی که از وزن و عروض چیزی نمی داند و با شعر کلاسیک و ظرافت های آن غریبه است؟

در تئاتر و سینما نیز چنین است. یک کارگردان نمی تواند اثری به روز و «آوانگارد» خلق کند، مگر آنکه با پی گیری آثار فیلمسازان دوران کلاسیک، درباره قواعد و اصول سینما نیز به دانشی شفاف و کامل رسیده باشد. کوئین تارانتینو کارگردان فیلمهای شاخصی چون «جکی براون»، «بیل را بکش» و «حرامزاده های لعنتی» چطور می توانست فیلمی چون «پالپ فیکشن» (به فارسی، قصه های عامه پسند) را با آن همه سکانس بازسازی شده سینمای کلاسیک به اثری «پست مدرن» تبدیل کند؟

به این ترتیب می توان به این نتیجه رسید که تا سواد نباشد اتفاق جدیدی نخواهد افتاد و اثری به روز و «آوانگارد» خلق نخواهد شد.

سواد حقیقی، سواد مجازی

اما در دنیای امروز، سواد معنا و مفهومی یگانه ندارد و می توان آنرا به دو دسته سواد حقیقی و مجازی تقسیم کرد. سواد حقیقی تا زمانی وجود داشت که اینترنت به بخش مهمی از زندگی مردم نشده بود و شبکه های اجتماعی به زندگی آنها رسوخ نکرده بود.

از همان روزها به بعد حال کتاب خواندن نیز رو به وخامت گذاشت؛ زیرا با وجود خلاصه کتابها و بریده های کوتاه از آنها و آثار تحریف شده و ناقص و اطلاعات کپی شده و به اصلاح «اینترنتی»، دیگر کسی کتابی را به دنبال مطلبی ورق نمی زند که اگر هم بخواهد زمانی برای اینکار ندارد، بس که درگیر گوشی و محتویات آن است! شاید هم به همین دلیل است که خیابان انقلاب مانند گذشته شلوغ نیست و کتابفروشی ها حال و هوای سابق را ندارند و این را می توان تنبلی حاصل از دنیای مدرن نامید که قشر روشنفکر و فرهیخته نیز به آن مبتلا شده اند و با دو کلیک اطلاعات مورد نظر را کسب می کنند.

بی شک اطلاعات سطحی و گاه غلط اینترنتی به سوادی سطحی منجر می شود که در دنیای بیرون کاربردی ندارد و در نهایت، ادامه این روند منجر به خلق هنرمندانی سطحی نگر می شود که با همه تلاششان موفق به خلق اثری نو و درخور نمی شوند. شاید بهتر باشد به دنیای حقیقی وفادار بمانیم و با حد حدود قائل شدن برای کارهای روزانه مان آن را به مجازِ سطحی و حباب وار ترجیح ندهیم. واقعی کتاب بخوانیم. واقعی با سواد شویم و واقعی زندگی کنیم تا هنرمندی واقعی باشیم.

یادداشت وحید خانه ساز