به گزارش دیباچه، از سال 1389 تا تابستان 1395 ، «محمدرضا حاتمی» مسئولیت راه‌اندازی و مدیریت شبکه آی
فیلم به زبان‌های فارسی، عربی و انگلیسی را بر عهده داشت.
وی پیش از آن مدیریت گروه آموزش در شبکه
دوسیما و مدیریت گروه اجتماعی در شبکه یک سیما را تجربه کرده بود و ازسال 83 تا 86
مدیرکل تولید و تامین برنامه شبکه بین المللی العالم بود و پیش از مدیریت شبکه آی‌فیلم،
به مدت سه سال، رایزن فرهنگی ایران درامارات به عهده داشت.
مؤسس شبکه‌های آی‌فیلم این روزها در حال
راه اندازی شبکه‌ای جدید در حوزه معاونت برون مرزی سازمان صدا وسیما به اسم شبکه HausaTV (هااوسا)
است و مدیریت شبکه‌ای را به عهده گرفته که قرار است در پاییز امسال شاهد افتتاح آن
باشیم.
**تقریبا شش سال گذشت تا شبکه Ifilm تاسیس
شد و خیلی زود به عنوان یک شبکه بین المللی تاثیرگذار با سه کانال عربی، فارسی و انگلیسی،
در داخل و خارج ازکشور شناخته شد. بعد از آن
که از ای فیلم جدایتان کردند،دلتان برای ای فیلم تنگ نمی‌شود؟
-نمی‌توانم بگویم دلم برای شبکه آی‌فیلم تنگ می‌شود،
ولی صادقانه اش این است که برای من مثل فرزندی است که با مشکلات ناگفته‌ای، بزرگش کردم.
با سایر تجربیاتم فرق می‌کند. بیشتر نگران موفقیت شبکه‌ای فیلم هستم تا دلتنگش باشم.
به هرحال فرزند هم یک روزی بالاخره از آدم جدا می‌شود.
بعد از آن که مدیریت شبکه ای فیلم را از
من گرفتند، اگر خبری از موفقیت شبکه ای فیلم بشنوم، خوشحال می‌شوم و خدا را شکر می‌کنم
ولی اگر متوجه نقصان و ناکامی‌اش بشوم طبیعی است که نگران بشوم. خواه ناخواه، مثل یک
پدر، برای عاقبت به خیری آن شبکه وموفقیت کارکنان زحمتکش و بی ادعایش دعا می‌کنم.
**اشاره کردید که ای فیلم را با مشکلات ناگفته‌ای
تاسیس کردید، درباره این مشکلات بیشتر توضیح نمی‌دهید؟
-(با لبخند) فعلا ذهن خودم را روی راه اندازی این شبکه جدید متمرکز
کرده‌ام و دلم می‌خواهد که با لطف خداوند و با کمک و حمایت مسئولان محترم، شبکه‌ای
مفید و مؤثر راه اندازی بشود.
**چطور شد که مدیریت راه‌اندازی شبکه‌ای جدید HausaTv را برعهده
گرفتید؟
-پیش از پذیرفتن مسئولیت جدید، تحقیقات نسبتا مفصلی
درباره ضرورت و مقتضیات تاسیس این شبکه جدید را در حوزه معاونت محترم برون مرزی، انجام
دادم و به مرور، به ضرورت و فواید تاسیس شبکه HausaTv اعتقاد پیداکردم. علاوه بر آن دوستانی دارم که حدود بیست سال در حوزه
افریقا بخصوص کشورهای هوسازبان فعالیت کرده اند علاوه برتحقیقات خودم ، از نظرات وتجارب
آنها استفاده کردم. علاوه بر آن بعد از پذیرش مسولیت جدید، اداره کل پژوهش های معاونت
برون مرزی هم تحقیقات جامع و کاربردی و بسیار مفیدی را در اختیارم گذاشت که از آن هم
بهره‌های زیادی بردم. حالا با توکل به خدا امیدوارم شبکه HausaTV مثل سایر شبکه‌های موفق معاونت برون مرزی، بتواند
منشاء خدمت و تاثیر و افاده باشد.
**هوسایی، زبان کدام کشورهاست و چه جوامعی را دربر
می‌گیرد؟
-زبان هوسایی در بین بسیاری از مردم نواحی غربی و
مرکزی آفریقا، رواج دارد. هوسا زبان‌ها عمدتا در نیجریه زندگی می‌کنند ولی علاوه بر
آن، در جمهوری نیجر؛ بنین، بورکینافاسو، کامرون، جمهوری افریقای مرکزی، چاد، کنگو،
اریتره، غنا، سودان و توگو اتیوپی همچنین در بعضی از کشورهای حوزه خلیج فارس و اروپا
و امریکا اقامت دارند. البته اکثریت هوسا زبان‌ها در نیجریه زندگی می‌کنند.
**با توجه به اینکه گفتید اغلب هوسازبانان‌ها در نیجریه
زندگی می‌کنند، لطفا کمی درباره شرایط مخاطبان این شبکه توضیح بدهید.
-نیجریه حدودا 58 سال پیش از استعمار بریتانیا، استقلال پیداکرد.
پرچم قبلی آن کشوردر دوره استعمار ترکیبی از پرچم انگلیس و پرچم اسراییل بود. این امر
حاکی از طرح‌هایی است که از گذشته برای آن منطقه در نظر گرفته شده است.
نیجریه الان با حدود 188 میلیون نفر ، پرجمعیت ترین کشور
قاره آفریقاست و از سال 2013 جای آفریقای جنوبی را به عنوان بزرگترین اقتصاد قاره آفریقا
گرفته و چهارسال است که رهبری آقتصادی و فرهنگی
قاره آفریقا رابه عهده دارد وحدودا 18 سال
پیش برای نخستین بار، انتخابات را تجربه کرد و اکنون ساختار دولت مرکزی فدراتیو و متشکل
از 36 ایالت تقریبا مستقل است.
بیشتر آمارهایی که در خصوص کشورهای افریقایی
منتشر می شود تقریبی هستند. نیمی از جمعیت نیجریه مسلمان و اغلب أنها اهل تسنن مالکی
هستند. تقریبا 12 میلیون نیجریه‌ای شیعه هستند. حدود 40 درصد جمعیت آن کشور مسیحی و
10 درصد را هم پیروان باورهای آنیمیستی و مذاهب بومی تشکیل می‌دهند.
اشعار شاعران هوسازبان در حقیقت ادامه شعر
کلاسیک عربی است. نخستین رمان نوشته شده به زبان هوسایی در سال 1933 منتشر شده و قهرمانان
داستان‌ها در رمان‌های برجسته هوسایی، غالبا ویژگی‌های ضد استعمار بریتانیا دارند.
همچنین اشعار و اذکار عارفانه نیز در میان مردم بویژه صوفیان جایگاه ویژه‌ای دارد.
اکثر قریب به اتفاق اهل تسنن در نیجریه
به ایران علاقمند هستند و شیعیان نیجریه به دلیل علاقمندی به جمهوری اسلامی ایران به
«خمینیون» مشهور شده‌اند و حضور پرشوری در مراسم دینی و مذهبی دارند. راهپیمایی میلیونی
در مراسم اربعین و روز قدس همچنین مشارکت مسیحیان در کنار مسلمانان در این همایش‌ها،
حاکی از روحیه قوی حق طلبی و عدالت خواهی مردم آن دیار است.
پیروان ادیان و مذاهب مختلف در نیجریه علی
رغم اختلافاتی که دارند دریک موضوع اشتراک دارند. همه آنها به دنبال تکریم هویت آفریقایی
خود هستند و از تحقیرسیاه پوستان و تبعیض نژادی متنفرند. در عین حال برای جمهوری اسلامی
ایران به عنوان سمبل مبارزه با استکبار و استعمار ، احترام فوق العاده ای قائل هستند.
**ذائقه و سلیقه مخاطبان را هم بررسی کرده‌اید و گرایش‌ها
و سلیقه‌های هنری هوسا زبان‌ها چگونه است؟
-هوسا زبان ها مثل اغلب آفریقایی‌ها، مردمی ریتمیک
و عاطفی هستند و به برنامه‌های سرگرم کننده، فیلم و سریال و کلیپ‌های دارای ضرباهنگ
و اجرای جمعی همچنین برنامه‌های مستند و گزارش‌های مناطق دیدنی سایر کشورها، علاقه
فراوانی دارند. معمولا در طراحی لباس و دکور از رنگ های گرم و شاد استفاده می‌کنند.
اولویت اصلی اخبار برای مردم هوسازبان،
اطلاع از رویدادهای پیرامون خودشان در آفریقا می باشد البته به خط خبری ضد استکبار
و محور مقاومت نیز علاقمند هستند به همین ذلیل به رسانه‌های برون مرزی ما مثل شبکه PREES
اعتماد و علاقه دارند.
در سال‌های اخیر مردم غرب آفریقا، عمدتا
تحت تاثیر فیلم‌های هندی و آمریکایی قرار گرفته‌اند و صنعت فیلم نیجریه «نالیوود» در
سراسر آفریقا به یک پدیده فرهنگی و تاثیرگذار تبدیل شده است.
**یعنی صنعت فیلم نیجریه «نالیوود» در سراسر آفریقا
با استقبال مواجه شده؟
-بله غول جدید سینمای جهان متعلق به سینمای نیجریه
و موسوم به «نالیوود» است و درآمد سالانه آن
حدودا 600 میلیون دلار تخمین زده می شود. صنعت فیلم نیجریه حاصل سرمایه‌گذاری
هدفمند در غرب آفریقاست و طبق آمارهای موجود سالانه بیش از 2 هزار فیلم تولید می‌کند.
حدود یک میلیون نفر در صنعت سینمای نیجریه،
شاغل هستند و سینما بعد از مزرعه داری در رتبه دوم اشتغال‌زایی قرار گرفته است.
«نالیوود» فرهنگ عامه آفریقا را در کنترل خود گرفته
است. زنان و جوانان آفریقایی از فشن، آرایش و مدل لباس و موی بازیگران تقلید می‌کنند.
اغلب فیلم‌های نالیوود به زبان انگلیسی و فرانسوی و سایر زبان های آفریقایی دوبله
و در کشورهای مختلف منتشر می‌شود. درحال حاضر، زبان‌های انگلیسی و فرانسه در کشورهای
هوسا زبان رواج زیادی یافته است و اکثر قریب به اتفاق هوسا زبان‌ها به زبان‌های انگلیسی
و فرانسه تسلط دارند.
نیجریه همچنین صاحب یکی از بزرگ ترین بازارهای
تلفن‌همراه در جهان است و در سال 2016 کاربران اینترنت در نیجریه در رتبه هفتم جهان
قرار گرفتند. در سال 1385 ، حدود 61 درصد مخاطبان بین‌المللی بی‌بی‌سی که از خدمات Wap برای
دریافت آخرین اخبار روی تلفن همراه استفاده
می کردند، از کشور نیجریه بودند.
**به رواج بسیار زیاد زبان انگلیسی و فرانسه در بین
مخاطبان شبکه
Hausa TV اشاره کردید . آیا برای این موضوع هم تدابیری
دارید ؟
-تلاش داریم تا سایت شبکه هوسا، دو زبانه باشد یعنی
علاوه بر نسخه هوسایی، نسخه انگلیسی هم داشته باشد تا از این طریق، دامنه تاثیرگذاری
شبکه را افزایش بدهیم و با توجه به هزینه پایین دوبانده کردن صدای شبکه ماهواره‌ای،
باند صدای انگلیسی را در کنار باند صدای هوسا فعال خواهیم کرد تا افریقایی‌های انگلیسی
زبان هم از شبکه
Hausa TV بهرمند بشوند. با توجه به این که شبکه جدید
علاوه بر ماهواره، از طریق اینترنت هم پخش خواهد شد. در حال تلاش هستیم تا میزان تاثیرگذاری
شبکه را برای هوسازبان‌ها و انگلیسی زبان‌ها در سراسر جهان افزایش بدهیم.
**با توجه به تلاش رسانه‌های خارجی در مناطق هوسا
زبان، شبکه ماهواره ای
Hausa TV برای رقابت با رسانه‌های رقیب چه برنامه‌ای در نظر گرفته است؟
-از سال‌های گذشته فعالیت‌های شبکه‌های متعلق به
انگلیس، امریکا، المان، چین، عربستان و ژاپن آغاز شده است و حتی جریان شیعه لندنی هم
آنجا فعالیت دارد.
بنا بر این با توکل بر خدا تلاش می‌کنیم
تا شبکه HausaTV با بهره‌گرفتن از همه ظرفیت‌ها و مزیت‌های ایران
اسلامی، نماینده شایسته‌ای برای رسانه ملی باشد و اطمینان دارم اگر برنامه‌ریزی و حمایت
از این شبکه در حد لزوم صورت بگیرد، فعالیت‌هایمان، ثمرات ارزشمندی را نصیب کشورمان
خواهد کرد.
**کار راه اندازی شبکه Hausa TV تا کجا پیش رفته
است؟
-مرامنامه و مبانی ماموریت‌ها، ساختار اداری، جدول
پخش شبکه به تصویب رسیده و بسته کامل هویت بصری و گرافیکی شبکه در تیر ماه به صورت
کامل تحویل خواهد شد. کارشناسان هوسازبان مورد شناسایی اولیه قرار گرفته‌اند و مراحل
آموزش و به کارگیری آنها آغاز شده و ترجمه برنامه ها در حال انجام هست. همچنین دامین
وبگاه شبکه خریداری شده و طراحی ساختار اولیه وبگاه شبکه تقریبا پایان یافته و ترجمه
و آماده سازی محتویات آن درحال انجام است. آیین نامه ترجمه و استایل بوک شبکه در حال
تکمیل است. شناسایی شرکت‌های معتبر دوبله انجام شده و به دنبال آغاز تولید برنامه های
شبکه در داخل و خارج از کشور هستیم. فعلا 8 طرح برای تولید در داخل و 8 طرح برای تولید
درخارج از ایران در نظر گرفته ایم و آماده‌سازی 36 برنامه تامینی هم برای آرایش جدول
پخش شبکه در حال تکمیل است.
**بودجه وامکانات هم در اختیارتان قرار گرفته؟ می‌توانید
زمان راه اندازی شبکه
Hausa TV را اعلام کنید؟
-امیدواریم در آینده نزدیک بودجه و امکانات لازم
در اختیار شبکه قرار بگیرد. با در نظر گرفتن مجموعه شرایط مالی و بودجه و امکاناتی
که قرار است در اختیار شبکه قرار بگیرد امیدوارم در تابستان فعالیت‌های شبکه در بستر
وب و گروه‌های اجتماعی آغاز بشود و ان شاءالله در پاییز پخش ماهواره‌ای آغاز خواهد
شد.
براساس تجارب قبلی ام در راه اندازی شبکه ifilm ،
امیدوارم پس از دوسال از فعالیت رسمی، شبکه Hausa TV ان شاء
الله به مرحله درآمدزایی هم برسد. همچنان که فعالیت‌های شبکه ای فیلم درآمدهایی را
برای معاونت برون مرزی و سازمان در پی داشت.
