به گزارش دیباچه، سیدعباس صالحی در این نشست
در پاسخ به این سوال که تمهیدات درنظر گرفته شده برای حضور و شرکت کاندیداهای انتخابات
ریاست جمهوری و همچنین شوراها در نمایشگاه بین المللی کتاب تهران چگونه است، گفت: همانطور
که پیشتر هم در مصوبه شورای عالی سیاست‌گذاری درج شده؛ نمایشگاه کتاب یک پروژه ملی
فرهنگی است و نباید میدان فرهنگ را به سیاست آلوده کنیم. نمایشگاه بین المللی کتاب
تهران از دولت‌های مختلف با نگرش‌های مختلف به ما به امانت رسیده و باید این پروژه
فرهنگی را از آلایش سیاست‌های روزمره جدا نگه‌داریم. البته اینکه در فضای داخل نمایشگاه
مشارکت در انتخابات و دعوت مردم به پای صندوق‌های رأی ترویج شود، قطعا وجود دارد اما
اینکه فضای نمایشگاه محلی می‌شود برای تبلیغات انتخاباتی و معرفی نامزدها و اینکه قطب‌ها
به ستادهای انتخاباتی تبدیل شوند، اتفاق نخواهد افتاد.
صالحی تاکید کرد: پیشتر نیز سابقه همزمانی ایام
انتخابات و نمایشگاه بین المللی کتاب را داشته‌ایم و این یک رویه عادی است که نامزدها
با اطلاع قبلی از حق شهروندی خود برای حضور در نمایشگاه بین المللی کتاب استفاده کنند
اما از آنها می‌خواهیم در محیط های شلوغ نمایشگاه اقدام به انجام مصاحبه و گپ و گفت‌های
انتخاباتی نکنند که بعد فرهنگی نمایشگاه را تحت‌الشعاع سیاست قرار ندهند. روند حضور
نامزدها در نمایشگاه کتاب نیز توسط کارگروهی متشکل از نمایندگان نهادهای مختلف و نمایندگان
ستاد انتخابات کشور رصد می‌شود تا از فضای فرهنگی نمایشگاه صیانت کنیم و نمایشگاه محلی
برای جدل‌های سیاسی در حوزه ریاست جمهوری و شورا نشود.
معاون فرهنگی وزارت ارشاد همچنین یادآور شد: از
نامزدهای محترم می‌خواهیم در داخل راهروها و فضاهای نمایشگاهی مصاحبه‌ای انجام ندهند
و چنانچه خبرنگاران اصرار به این امر دارند در محیط‌های دیگر مثل محیط‌های باز اتفاق
بیفتد. هیچ نشست انتخاباتی نیز برای برگزاری در نمایشگاه کتاب برنامه‌ریزی نشده و مجدد
تکرار می‌کنم نمی‌خواهیم فضای فرهنگی نمایشگاه تحت تاثیر سیاست قرار بگیرد. البته اینکه
هیجان وا لتهاب سیاسی و انتخاباتی در این ایام وجود داشته باشد امری طبیعی است ولی
اجازه دهیم پروژه ملی نمایشگاه بین المللی کتاب با صیانت درست در حوزه کتاب و نشر باقی
بماند حتی اگر در حوزه‌های دیگر با یکدیگر رقابت داریم آن را به داخل محیط نمایشگاه
نکشانیم و به آینده کتاب ، نشر و فرهنگ مکتوب بیاندیشیم.
صالحی همچنین با اشاره به رویکردهایی که معاونت
فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در بحث نمایشگاه کتاب دنبال کرده است، گفت: نمایشگاه
بین المللی کتاب در سه دوره گذشته رویکردهایی را دنبال می‌کرد که به اقتصاد و برخی
از آنها اشاره می‌کنم: اول واسپاری این پروژه ملی از لحاظ تصدی‌گری به بخش خصوصی و
نهادهای صنفی نشر بود. امسال شاهد کامل‌تر شدن مسیر واسپاری هستیم که در این سه سال
تعقیب می‌شد و معاونت اجرایی نمایشگاه نیز به طور کامل به دست تشکل‌های نشر سپرده شد.
البته برخی از همکاران ما نیز همچنان به عنوان مدیران کمیته‌ها همکاری‌هایی دارند اما
در مجموع هدایت و مسئولیت معاونت اجرایی نمایشگاه بین المللی کتاب تهران به صنف نشر
واگذار شده است. در این سه سال مسیر واسپاری آرام آرام به نقطه قابل اتکایی رسیده است.
وی افزود: مساله دوم تقویت وجهه بین المللی نمایشگاه
کتاب بود که در این سه سال با جدیت دنبال شد. اضافه شدن اقداماتی مثل مهمان ویژه، شهر
میهمان ، معرفی بورسیه نمایشگاه کتاب تهران و حضور ایران در سایر نمایشگاه‌های خارجی
همگی برای تاکید بر تعامل بیشتر نشر ایران با بازار نشر جهانی است یعنی تلاش شد عنوان
بین المللی در نام نمایشگاه تنها یک شعار نباشد. همچنین برای تقویت وجه نمایشگاهی این
رویداد فرهنگی برنامه‌ریزی شد همیشه این نقد به نمایشگاه وارد بوده و هست که نمایشگاه
کتاب تهران یک فروشگاه کتاب است و نه نمایشگاه. شرایط اقتصاد نشر ایران به گونه‌ای
است که اجازه جراحی به ما نمی‌دهد چراکه بخش مهمی از اقتصاد نشر به نمایشگاه کتاب وابسته
است اما می‌توان و باید جنبه نمایشگاهی آن را پررنگ کنیم به عنوان مثال برگزاری جدی‌تر
نشست جلسات جنبی نمایشگاه در دستور کار قرار گرفت و نمایشگاه همچون یک آکادمی سیار
برای صنعت نشر ایران فعالیت کند.
معاون فرهنگی وزارت ارشاد سپس متذکر شد: نباید فراموش
کنیم که نمایشگاه کتاب تهران یک پروژه ملی است اگر چه نام تهران را به دنبال خود دارد
اما هم ناشران و هم بازدیدکنندگان شهرستانی بخش قابل توجهی از حاضرین نمایشگاه را تشکیل
می‌دهند. برگزاری روز استان در ایام نمایشگاه و برپایی برنامه‌هایی با نگاه به اقوام
ایرانی ازجمله اقدامات برای افزایش بعد ملی نمایشگاه بود.
وی افزود: اصلاح و بازبینی نظام پرداخت‌های حمایتی
ارشاد در نمایشگاه بین المللی کتاب را آغاز کرده‌ایم که در دو حوزه به صورت عمده دنبال
شد: اول آنکه حمایت‌های مالی دولت که از جیب ملت تخصیص داده می‌شود واقعا به سمت خرید
کتاب سوق داده شود. حذف بن‌های کاغذی و جایگزینی بن‌های الکترونیک و حذف کامل بن‌های
رایگان که با تاکید آقای جنتی و همین طور آقای صالحی امیری اتفاق افتاد ازجمله اقدامات
برای اصلاح تخصیص یارانه نشر بود. اصولا معمولا یکی از آیتم‌های اصلی تخلف در نمایشگاه
کتاب نقد کردن بن‌های کتاب است.
صالحی ادامه داد: همچنین تلاش کردیم پاره‌ای از
حمایت‌های جدید را لحاظ کنیم مثل اضافه کردن بن‌های دانش‌آموزی. علاوه بر این همچون
سال گذشته خرید کتاب در مقابل اجاره غرفه از ناشران امسال هم اتفاق می‌افتد و طبعا
از ناشران شهرستانی و ناشران مستقر در غرفه‌های کوچک خرید بیشتری خواهیم داشت.
این مدیر فرهنگی سپس با اشاره به اهمیت اعمال بعد
فرهنگی در فضای نمایشگاه گفت: سعی شده نمایشگاه از لحاظ مکانی رنگ و بوی نمایشگاه داشته
باشد فضای مصلی به رغم تمام زحمات مناسب نمایشگایه مناسبی نبود انتقال به شهر آفتاب
که اساسا با رویکرد نمایشگاهی ساخته شده می‌تواند افق آینده را برای صنعت نشر روشن‌تر
کند. البته امیواریم امکانات و موارد باقی مانده به سرعت نهایی شود تا هم ناشران و
هم بازدیدکنندگان بهترین استفاده را از ایام نمایشگاه ببرند. مهم این است که فضای نمایشگاهی
هم در چشم بازدیدکننده خارجی و هم بازدیدکننده داخلی واقعا نمایشگاه باشد.
صالحی در پاسخ به این سوال که آیا همچون سال‌های
گذشته فهرستی ازسوی نهادهای امنیتی و قضایی از کتاب‌هایی که نمی‌توانند در نمایشگاه
کتاب عرضه شوند، ارائه شده است یا نه؟ گفت: تاکنون چنین فهرستی منبی بر عدم ارائه کتاب‌هایی
که مجوز ارشاد را دارند در نمایشگاه کتاب امسال نداشتیم. مجموعه تیم برگزار کننده نمایشگاه
یعنی وزارت ارشاد موسسه نمایشگاه‌ها و صنف نشر متولی اصلی نمایشگاه هستند و هر حضور
و تصمیم‌گیری درباره آن باید با هماهنگی با این متولیان اتفاق بیفتد. حضور سرزده و
... غیرمتوقع انتظار نداریم که اتفاق بیفتد و امیداریم ارشاد و صنف نشر به عنوان متولیان
نمایشگاه به خوبی از فضای نمایشگاه صیانت کنند.
معاون فرهنگی وزارت ارشاد همچنین درباره این نکته
که آیا مواردی بوده که انتظار داشتند بعد از این چند دوره به آن برسند و نرسیده‌اند،
بیان کرد: بله موارد مختلفی بوده که انتظار داشتیم که سرعت بیشتری در آنها دیده شود
مثل کاهش وجه فروشگاهی نمایشگاه و اینکه نمایشگاه بازیگری نقش مبادله را جایگزین فروش
مستقیم کند. در حوزه واسپاری‌ها نیز امیدوار بودیم واقعا کلید را به خود صنف بسپاریم
و صنف متولی تمام و کمال نمایشگاه کتاب تهران شوند. نسبت به پیشرفت‌های موجود خوشحالیم
اما فکر می‌کنم با نقطه‌ای که می‌توانستیم باشیم فاصله داریم امیدوارم ریل‌گذاری‌های
انجام شده در دولت آینده نیز تداوم پیدا کند و آمال و آرزوهای نشر محقق شود.
او درباره روند نظارت بر عدم ارائه کتاب‌هایی که
به صورت غیرقانونی چاپ و منتشر شده‌اند در نمایشگاه کتاب گفت: مجموعه تخلفات ناشرین
به کمیته تخلفات که متشکل از نمایندگانی از معاونت و صنف است ارجاع داده می‌شود. این
تخلفات معمولا احکامی مثل محرومیت یک روز از همان دوره نمایشگاه یا محرومیت کلی از
آن دوره نمایشگاه و گاهی محرومیت از نمایشگاه سال بعد را به دنبال دارد. بخش اعظمی
از تخلفات را فروش کتاب غیر تشکیل می‌دهد این یعنی جنبه نمایشگاهی این رویداد فرهنگی
به کمترین حد خود می‌رسد و تنها تبدیل به یک فروشگاه بزرگ می‌شود که مثلا یک کتاب در
10 غرفه قابل عرضه است. دو سال است که این مساله به صورت جدی‌تری دنبال می‌شود و از
همین جا تاکید می‌کنیم که دوستان حاضر در نمایشگاه کتاب‌های غیر را در غرفه خود عرضه
نکنند چراکه با این مسئله برخورد می‌شود و محرومیت به دنبال دارد.
او در پایان درباره لزوم توجه به اف زایش ویترین
عرضه کتاب در کشور متذکر شد: توجه ویژه به کتابفروشی‌ها و افزایش ویترین عرضه کتاب
باید در طول سال دنبال شود نمایشگاه استانی و نمایشگاه کتاب تهران تنها مسکن‌هایی هستند
که درمان دائم برای نشر ما به دنبال نمی‌آورند. با همین نگاه طرح‌هایی مثل عیدانهکتاب
، پاییزانه کتاب و ... کلیپ خورد و همچنین با امضای تفاهم‌نامه‌ای با بانک شهر که کار
اصلی آن بعد از نمایشگاه آغاز می‌شود تجهیز و نوسازی کتابفروشی‌ها و ساخت کتابفروشی‌های
جدید را در دست داریم.
داود موسایی (مدیر کمیته ناشران خارجی) با ابراز
رضایت از روند واسپاری‌ها و همچنین ابراز امیدواری برای دوام و قوام آنها درباره فعالیت‌های
کمیته ناشران خارجی گفت: نقطه آغاز فعالیت‌ها در بخش ناشران خارجی به گمرک مربوط می‌شود
به همین دلیل با توافقی که با مدیرکل گمرک جمهوری اسلامی ایران آقای کرباسچی داشتیم؛
محقق شد تا محوله‌های ناشران خارجی نیاز به بازبینی و بازنگری در مبدا ورودی به کشور
نداشته باشند و این مسئولیت را کمیته اختصاصی حاضر در نمایشگاه برعهده گرفته است.
مدیر کمیته ناشران خارجی سپس آماری از تعداد ناشران
و عناوین کتاب‌های بخش لاتین و عربی ارائه و بیان کرد: 94 ناشر عربی و 45 ناشر لاتین
در این دوره از نمایشگاه‌های کتاب تهران ثبت‌نام کردند که البته برخی از آنها نمایندگی
چند نشر خارجی را برعهده دارند. همچنین 47 هزار و 234 عنوان کتاب در بخش عربی و
150 هزار و 144 عنوان کتاب در بخش لاتین به بازدیدکنندگان عرضه می‌شود. دو هزار و
333 متر مربع نیز فضا در اختیار بخش بین‌الملل قرار گرفته است. در مجموع 204 موسسه
لاتین و 150 موسسه عربی در این دوره از نمایشگاه حضور دارند. امسال همچنین تلاش کردیم
جانمایی ناشران عربی و لاتین به صورت جدا انجام شود و این دو بخش از یکدیگر تفکیک شده
باشند. تمام درخواست‌های ناشران و موزعان خارجی به جز دو سه مورد که تخلف داشته‌اند؛
پاسخ داده شده است.
موسایی ادامه داد: در سرای اهل قلم بخش بین الملل
نیزبرنامه‌های متعددی در چهار حوزه موضوعی آسیب‌شناسی ترجمه، تحلیل و نقد کتاب‌ها،
کارگاه‌های حوزه بین‌الملل و چندین و چند رونمایی تدارک دیده شده و در تمام روزهای
برگزاری نمایشگاه سرای اهل قلم نمایشگاه بین المللی کتاب تهران برنامه دارد.
هومان حسن‌پور (مدیر کمتیه ناشران داخلی نمایشگاه)
نیز در این نشست اظهار داشت: کمیته ناشران داخلی از بهمن‌ماه و با صادر شدن احکام کار
خود را آغاز کرد و تاکنون کارت‌های مدیران و متصدیان غرفه‌ها نیز تحویل شده است. ما
2643 ثبت‌نام کننده و متقاضی داشتیم و 1803 غرفه از این تعداد 2266 متقاضی مستقل و
378 مورد نمایندگی بودند. در مجموع نیز 240 هزار عنوان کتاب توسط ناشران داخلی بخش‌های
مختلف به بازدیدکنندگان نمایشگاه عرضه می‌شود. در بسیاری از بخش‌ها سالن‌های موقت اضافه
کردیم ولی باتوجه به حجم بالای درخواست‌ها بازهم نتوانستیم پاسخگوی همه باشیم. سال
گذشته تعدادی از ناشران به دلیل انتقال نمایشگاه به شهر آفتاب شرکت نکرده بودند یا
در روزهای اول و دوم انصراف دادند ولی امسال آنها نیز برای حضور در نمایشگاه کتاب اعلام
آمادگی کردند و همین مساله تعداد درخواست‌ها را بالا برد.
حسن‌پور در پاسخ به این سوال که چه راهکاری برای
عدم راه‌یابی کتاب‌های منتشر شده از راه‌های غیرقانونی به نمایشگا ه کتاب تهران اندیشیده
شده، گفت: واقعا مساله قاچاق کتاب برای نشر کشور ما به معضلی دردناک تبدیل شده است.
برای حل این مشکل هم گروه نظارت کمیته ناشران داخلی و هم کمیته ارزشیابی و نظارت نمایشگاه
کنترل دقیقی بر این مساله دارند تا سلامت فضای نمنایشگاه را حفظ کنند. اتفاقا برخی
از اعتراضات در حوزه عدم تخصیص غرفه‌ها به این دلیل بود که وقتی فضای کافی برای پاسخگویی
به همه نداشتیم به ناچار غربالگری دقیقی انجام شد و سعی کردیم ناشران فعال و فرهنگی
بیشتر مورد توجه قرار بگیرند. همچنین در طی روزهای نمایشگاه نیز چنانچه تخلفی دیده
شود؛ به آن رسیدگی می‌شود.
او در پایان تاکید کرد: 30 سال برگزاری نمایشگاه
کتاب تهران تنها سه دوره حضور اجرایی صنف نشر را تجربه کرده است. این یعنی 27 سال نهادسازی
و پرسنل‌سازی روند انتقال را نیازمند مرور زمان و انتقال تجربه می‌کنند.
